ΧΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Στα μέσα του 19ου αιώνα ξεκίνησε τη δράση της μία από τις μεγαλύτερες σήμερα γυναικείες οργανώσεις στον κόσμο με βασικό στόχο να καλυφθούν οι ανάγκες για Στέγαση, Εκπαίδευση και Υποστήριξη των γυναικών και κοριτσιών που πρωτοέβγαιναν στην αγορά εργασίας.

Η Παγκόσμια ΧΕΝ (World YWCA) που ιδρύθηκε το 1894 και έχει την έδρα της στη Γενεύη, αποτελεί ένα παγκόσμιο κίνημα γυναικών που στους στόχους της κυριαρχεί η υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων και η ανάπτυξη της γυναίκας, ιδιαίτερα αυτής με τις λιγότερες ευκαιρίες.

Έχει συμβουλευτική ιδιότητα στο κοινωνικό και οικονομικό συμβούλιο του ΟΗΕ καθώς και στην επιτροπή για τη θέση της Γυναίκας.
Συμμετέχει ενεργά στις παγκόσμιες διασκέψεις του ΟΗΕ, της UNESCO, κ.λ.π.

Η ΧΕΝ στην Ελλάδα ξεκίνησε στην Αθήνα το 1923 από γυναίκες ελληνίδες πρόσφυγες της Σμύρνης για να ανταποκριθεί αρχικά στις δικές τους πιεστικές ανάγκες επιβίωσης, να τις εφοδιάσει με γνώσεις και ικανότητες ώστε αυτοδύναμα να ορίσουν τη ζωή τους. Πολύ γρήγορα η δράση της, χρήσιμη για κάθε γυναίκα, απλώθηκε στην Ελλάδα και σήμερα αναπτύσσει δράση σε 30 σημεία στη χώρα.

Από το 1947 η ΧΕΝ ΕΛΛΑΔΟΣ – ιδρυτικό μέλος της οποίας υπήρξε και η ΧΕΝ Θεσσαλονίκης – συντονίζει την πορεία των ΧΕΝ στον Εθνικό χώρο και εκπροσωπεί την οργάνωση στο εσωτερικό και εξωτερικό.

Η ΧΕΝ ΕΛΛΑΔΟΣ είναι ένα από τα 125 μέλη –Εθνικές ΧΕΝ- που συνθέτουν την Παγκόσμια ΧΕΝ.

Το 1925

Με πρωτοβουλία της Σοφίας Μαυροκορδάτου και για τους ίδιους λόγους που ξεκίνησε η ΧΕΝ στην Αθήνα, ιδρύεται η ΧΕΝ στη Θεσσαλονίκη για να αντιμετωπίσει με πλατύ πρόγραμμα τις ανάγκες γυναικών ιδιαίτερα αυτών που εργάζονται και αυτών που σπουδάζουν.

Ήταν πολύ σημαντικό για τις γυναίκες που προσπαθούσαν να στεριώσουν στη νέα τους πατρίδα να ενισχυθούν ώστε να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους, να προσαρμοστούν στις δύσκολες συνθήκες της ζωής, να βρουν δουλειά και στέγη. Αλλά και μέσα στα ασφυκτικά πλαίσια της κοινωνικής ζωής της πόλης ήταν ανάγκη να δοθούν ευκαιρίες στα κορίτσια να μορφωθούν, να καλλιεργήσουν τις ικανότητες και την προσωπικότητά τους.

Το σωματείο της ΧΕΝ Θεσσαλονίκης – ένα από τα πρώτα των ΧΕΝ στην Ελλάδα- στήριξε εξ’ αρχής το έργο του στην αγάπη για τον άνθρωπο. Έτσι προσπάθησε να βοηθήσει την τη γυναίκα να αναπτυχθεί ψυχικά – πνευματικά – σωματικά και σε αυτό απέβλεπαν τα πρώτα προγράμματα που δημιουργήθηκαν.

Γίνονταν ομιλίες, διδασκαλία ελληνικών, μαθηματικών, ιστορίας, ξένων γλωσσών και παράλληλα προγράμματα γυναικείου αθλητισμού, εκδρομές, κατασκηνώσεις και ψυχαγωγικές συγκεντρώσεις.

Το πρώτο σπίτι, μετά από την προσωρινή στέγαση της ΧΕΝ στο Διδασκαλείο θηλέων, ήταν ένα διαμέρισμα στην οδό Βουλγαροκτόνου 4. Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε, τα μέλη αυξάνονταν και μεταφέρθηκε στη οδό Ευζώνων όπου και άνοιξε το πρώτο οικοτροφείο. Μετά στην οδό Εθνικής Αμύνης 34 όπου λειτούργησε και εστιατόριο και σύντομα στην οδό Τσιμισκή όπου προστέθηκε και βιβλιοθήκη.

Τα μέλη της αυξάνουν συνεχώς και τα προγράμματα επίσης. Από το 1936 αρχίζει η εξυπηρέτηση μελών και στην Καλαμαριά και από το 1938 λειτουργεί δωρεάν νυχτερινό σχολείο στο παράρτημα της οδού Αντιγονιδών.
Με την παρέμβαση του Υπουργείου Πρόνοιας και με εκτίμηση του κοινωνικού έργου της ΧΕΝ νοικιάζεται το 1937 με ευνοϊκούς όρους από την Εθνική Τράπεζα το ακίνητο της οδού Αγ.Σοφίας 11. Εδώ η οργάνωση παρέμεινε μέχρι το 1993 όπου και της ζητήθηκε να παραδώσει το κτήριο στην ιδιοκτήτρια τράπεζα.

Στο πενταόροφο κτήριο πέρασαν πολλές άξιες γυναίκες, διαμόρφωσαν και ολοκλήρωσαν προγράμματα, υποστήριξαν πρωτοβουλίες, κάλυψαν ανάγκες, εργάστηκαν εθελοντικά ή επαγγελματικά και μαζί με άξιους συνεργάτες συνέβαλαν στο να αναγνωριστεί η ΧΕΝΘ ως μια κοινωνική οργάνωση με ήθος, χρήσιμη στο γυναικείο κόσμο και τη νεότητα.

Μέσα στο 1938 οι τοπικές ανάγκες οδήγησαν στην έναρξη δραστηριοτήτων ΧΕΝ στις περιοχές Χαριλάου με κύριο πρόγραμμα τη σίτιση εργατριών της περιοχής, και Καλαμαριάς με νηπιαγωγείο για τα παιδιά εργαζόμενων μητέρων. Τα δύο αυτά τοπικά κέντρα διατηρούνται μέχρι σήμερα. Στη Σταυρούπολη ξεκίνησε επίσης την ίδια χρονιά η λειτουργία Δημοτικού σχολείου, Νηπιαγωγείου και η πρώτη μικτή επαγγελματική σχολή με πολλά εργαστήρια.

Με το καθεστώς δικτατορίας του Μεταξά οι οργανώσεις νεότητας διαλύθηκαν το ίδιο και η ΧΕΝΘ (Από τον Νοέμβριο του 1939 μέχρι τον Μάιο του 1945).

Μια σύντομη αναφορά στα προγράμματα που λειτούργησαν από το 1937 έως το 1993 στο χώρο του κτηρίου της Αγίας Σοφίας 11 αναδεικνύουν την προοδευτικότητά και την πρωτοπορία τους.

• Το πρώτο εστιατόριο (self service) στη Θεσσαλονίκη για τις εργαζόμενες (1937).
• Οικοτροφείο και ξενώνας. Μια φτηνή στέγη για τις νεαρές σπουδάστριες και εργαζόμενες.
• Νυχτερινό σχολείο – Οικοκυρική σχολή- Παιδικά συσσίτια.
• Επί 10 χρόνια πρόγραμμα για τις υποψήφιες μετανάστριες σε συνεργασία με την ΔΕΜΕ.
• Σχολή Γραμματέων – Σχολή Γονέων.
• Εργαστήρι κεραμικής και υφαντικής.
• Πρόγραμμα προώθησης εθελοντικής αιμοδοσίας για παιδιά που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών).
• Μορφωτικοί κύκλοι – Δημόσιες Σχέσεις
• Το «βήμα» της ΧΕΝ Διαλέξεις –συζητήσεις από εκλεκτούς πνευματικούς ανθρώπους και ακαδημαϊκούς.
• Θέατρο 100 θέσεων.
• ΣΤΕΓΗ ΓΥΝΑΙΚΑΣ: ειδικό πρόγραμμα για έκτακτα και επείγοντα περιστατικά άστεγων γυναικών μετά από κακοποίηση ή εγκατάλειψη, πάντα με τη συνεργασία των κοινωνικών υπηρεσιών των φορέων της πόλης.

Μετά την παράδοση του κτηρίου της οδού Αγίας Σοφίας η ΧΕΝ Θεσσαλονίκης μεταφέρεται στην οδό Μητροπόλεως 18 όπου η δωρεά της αείμνηστης εθελόντριας Ελπίδας Βουτυρά της εξασφάλισε δύο ορόφους για να συνεχιστεί το εθελοντικό κοινωνικό της έργο.

Μια νέα εποχή αρχίζει σε περιορισμένο χώρο αλλά με όραμα για νέες δράσεις.

Το πρόγραμμα της Στέγης κακοποιημένης γυναίκας διακόπτεται λόγω έλλειψης χώρου όχι όμως η διάθεση των στελεχών που θέλοντας να συνεχίσουν την κοινωνική αποστολή της Οργάνωσης προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα και δημιούργησαν το πρόγραμμα της KOINΩΝΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ που επί τρία χρόνια λειτούργησε και στην περιοχή των Αμπελοκήπων.

Το πρόγραμμα της Κοινωνικής Υπηρεσίας άνοιξε στη ΧΕΝ Θεσσαλονίκης νέο πεδίο συνεργασιών με φορείς και άλλες υπηρεσίες, έδωσε στην Οργάνωση κύρος, ανέπτυξε τον εθελοντισμό και κυρίως στήριξε πολλές γυναίκες στην επίλυση των προβλημάτων τους. Επιπλέον με το κληροδότημα Αριστείδη και Χαρούλας Κατσαούνη μπορεί και υποστηρίζει την επαγγελματική κατάρτιση παιδιών που η οικονομική τους κατάσταση δεν το επιτρέπει.

Από το 1980 και μέχρι σήμερα η ΧΕΝ Θεσσαλονίκης συμμετέχει στη συντονισμένη Πανελλήνια δράση με θέματα που καθορίζονται στα συνέδρια της Παγκόσμιας ΧΕΝ που γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια με τη συμμετοχή όλων των ΧΕΝ και τα οποία αποτελούν τις «προτεραιότητες» της οργάνωσης.
Τα μεγάλα παγκόσμια ζητήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα και ιδιαίτερα τις γυναίκες γίνονται θέματα και δράσεις. Παρακολουθούνται οι εξελίξεις στους διεθνείς Οργανισμούς, την ελληνική κοινωνία καθώς και οι αντιδράσεις των γυναικών. Με ενημέρωση και διάλογο συνειδητοποιούνται τα προβλήματα, και ευαισθητοποιούνται οι γυναίκες ανοίγοντας το δρόμο στην αναζήτηση λύσεων.

Αυτός ο νέος προσανατολισμός μαζί με όλη την προηγούμενη δράση καθιέρωσαν τη ΧΕΝ στην πόλη μας ως χώρο δια βίου εκπαίδευσης, επικοινωνίας, επιμόρφωσης, ευαισθητοποίησης στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα και εθελοντικής προσφοράς.

Κλείνοντας 90 χρόνια ζωής και δράσης συνεχίζει να προχωρεί σταθερά και υπεύθυνα, με πλούσια εμπειρία, νέες αντιλήψεις και σταθερή προσήλωση στις αρχές και τους στόχους της.